Cykl menstruacyjny – wszystko, co musisz o nim wiedzieć
Podstawową wiedzę o cyklu menstruacyjnym powinna posiadać każda kobiet, bez względu na to, czy planuje ciążę, czy nie. Dzięki temu będziesz w stanie dobrze o siebie zadbać i zapewnić swojemu organizmowi wszystko, czego potrzebuje w danej fazie. A te potrzeby się zmieniają i nie warto się nim opierać! Cykliczność to część kobiecości, warto więc się z nią zaprzyjaźnić. Kiedy zrozumiesz swój cykl menstruacyjny, mam nadzieję, że zaczniesz traktować go jako dar od natury, a nie udrękę.
Czym jest cykl menstruacyjny?
Cykl menstruacyjny (miesiączkowy) to proces, który zachodzi u kobiet w wieku rozrodczym. Jego podstawową funkcją jest przygotowanie organizmu do potencjalnej ciąży, jednak znajomość swojego cyklu, umiejętność samoobserwacji i reagowania na zachodzące zmiany jest ważna i przydatna bez względu na to, czy planujesz powiększenie rodziny. Dzięki temu będziesz wiedziała, czy przebiega on prawidłowo, czy w Twoim organizmie nie dzieje się nic złego oraz nauczysz się, jak dbać o siebie w poszczególnych fazach.
Pamiętaj, że zaburzony cykl menstruacyjny to nie tylko potencjalne problemy z płodnością. Prawidłowa gospodarka hormonalna jest niezbędna do zachowania zdrowia, pracy układy nerwowego, pokarmowego, dobrego samopoczucia i ogólnej homeostazy. Jeśli zauważysz, że z Twoim cyklem menstruacyjnym dzieje się coś złego, nie bagatelizuj tego, tylko dlatego, że aktualnie nie planujesz ciąży.
Ile trwa cykl menstruacyjny?
Cykl menstruacyjny rozpoczyna się pierwszego dnia krwawienia i kończy tuż przed kolejną miesiączką. Z pewnością spotkałaś się z informacją, że prawidłowy cykl trwa 28 dni. Zakres ten jest jednak zdecydowanie szerszy i wynosi od 21 do 35 dni. Dlatego miesiączka, która przychodzi kilka dni wcześniej lub później niż “książkowo” nie oznacza, że dzieje się coś niepokojącego. Na długość poszczególnych cykli mogą mieć wpływ kwestie takie jak dieta, aktywności fizyczna, stres, sen, czy podróże. Obserwuj swój cykl, jego regularność, czas i obfitość krwawienia oraz swoje samopoczucie w kolejnych dniach. Dzięki temu łatwiej i szybciej zauważysz ewentualne niepokojące zmiany.
Fazy cyklu menstruacyjnego
Cykl menstruacyjny regulowany jest przez wiele hormonów. Istotną rolę odgrywa progesteron, estrogen, hormon folikulotropowy (FSH) oraz lutropina (LH). Ich rola polega na przygotowaniu organizmu do ewentualnego zapłodnienia. W prawidłowym cyklu menstruacyjnym dochodzi do owulacji, czyli uwolnienia dojrzałej komórki jajowej z jajników. Jeśli nie zostanie ona zapłodniona, pojawia się krwawienie (menstruacja, miesiączka), czyli złuszczanie się błony śluzowej wyściełającej jamę macicy.
Hormony zaangażowane w cykl menstruacyjny wpływają nie tylko na narządy rozrodcze, ale również na przewód pokarmowy i samopoczucie. Dlatego w poszczególnych fazach cyklu menstruacyjnego możesz zaobserwować różne dolegliwości żołądkowo-jelitowe, czy wahania nastroju. Dzięki znajomości tych faz będziesz w stanie odpowiednio się na nie przygotować i wspomóc swój organizm, zamiast się denerwować i walczyć z nieodłącznym elementem swojego zdrowia i kobiecości.
Menstruacja
To pierwsza faza cyklu menstruacyjnego. Wyznacza początek nowego i koniec starego cyklu. Zaczyna się pierwszego dnia krwawienia i trwa 3-7 dni. Krwawienie pojawia się wtedy, kiedy nie dojdzie do zapłodnienia komórki jajowej. Powoduje to spadek estrogenu i progesteronu, co prowadzi do złuszczania śluzówki macicy i jej wydalania wraz z krwią miesiączkową. Spadek wspomnianych hormonów może powodować zmiany w nastroju, a także wzrost podstawowej przemiany materii. Dlatego miesiączka to absolutnie nie jest czas na deficyt kaloryczny i redukcję! W swojej praktyce często zalecam pacjentkom przerwę w diecie redukcyjnej na czas miesiączki, aby nie obciążać dodatkowo organizmu i dać mu szansę na zajęcie się tym, co aktualnie jest najważniejsze. Dzięki temu możliwe jest też zmniejszenie dolegliwości takich jak ból podbrzusza, czy pleców.
Faza folikularna
Po zakończeniu miesiączki przysadka mózgowa zaczyna produkować większe ilości FSH, czyli hormonu wpływającego na rozwój pęcherzyków z komórką jajową (dlatego nazywana jest również fazą pęcherzykową). W tej fazie ma miejsce odbudowa błony śluzowej macicy, wzrasta jej unaczynienie ponieważ organizm przygotowuje się na potencjalne zapłodnienie i zagnieżdżenie zarodka. Wzrasta też poziom estrogenów, które mogą wpływać na poprawę kondycji cery, włosów i paznokci. Najczęściej podczas tej fazy czujemy się bardzo dobrze ze sobą, mamy dużo energii. Faza folikularna kończy się owulacją. Trwa 7-10 dni.
Owulacja
Czas przed i po owulacji określa się jako dni płodne. To wtedy szansa na zajście w ciążę jest największa. Dni płodne rozpoczynają się ok. 5 dni przed owulacją i kończą 2 dni po. Owulacja ma miejsce najczęściej 14 dni przed rozpoczęciem kolejnego cyklu. W fazie owulacyjnej występuje największe stężenie estrogenów oraz gwałtowny wzrost LH. Dochodzi do pęknięcia tzw. pęcherzyków Graffa i uwolnienia komórki jajowej, która przemieszczana jest do jajowodów i “czeka” na zapłodnienie. Jeśli do niego nie dojdzie – obumiera. Dzień owulacji możesz zaobserwować większą ilość gęstego śluzu wydzielanego z pochwy, wzrost libido i poprawę samopoczucia. Zdarza się, że może pojawić się niewielki ból w okolicy jajników.
Faza lutealna
To ostatnia faza cyklu menstruacyjnego, która zazwyczaj trwa 14 dni. Po zakończeniu owulacji pęknięty pęcherzyk Graffa przekształca się w ciałko żółte, a jego komórki zaczynają produkować hormony – głównie progesteron i niewielkie ilości estrogenu. Dochodzi do dalszego rozrostu błony śluzowej macicy i jej przygotowania do zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, poziom estrogenu i progesteronu spada, a komórka jajowa zostanie wydalona wraz z krwią podczas kolejnej menstruacji.
Cykl menstruacyjny dzień po dniu
Wiesz już, na jakie fazy dzieli się Twój cykl menstruacyjny. Spróbujmy omówić go jeszcze bardziej szczegółowo, dzień po dniu, abyś wiedziała, czego możesz się spodziewać i jak zadbać o siebie w najlepszy możliwy sposób.
Dzień 1. Pierwszy dzień miesiączki. Progesteron i estrogen są na niskich poziomach, możesz zaobserwować obniżone samopoczucie, zmęczenie, senność, bóle w podbrzuszu, miednicy i dolnym odcinku kręgosłupa. Najlepsze co możesz dla siebie zrobić to zadbać o odpoczynek, regenerację i łagodność dla ciała. To nie jest dobry czas na deficyt kaloryczny, ciężki trening, czy duży wysiłek umysłowy.
Dzień 2. Możesz czuć się nieco lepiej, jednak wciąż warto zadbać o odpoczynek i regenerację. Twój organizm intensywnie pracuje, dlatego nie dokładaj mu stresu.
Dzień 3. Powoli wzrasta poziom hormonów, możesz więc zaobserwować poprawę nastroju, libido i przypływ energii. Możesz powoli wracać do aktywności treningowej i umysłowej. Wiele kobiet w tym czasie doświadcza nagłego przypływu kreatywności i nowych pomysłów.
Dzień 4,5 i 6. Twoje ciało powoli wraca do normy, najczęściej nie występują tu wahania nastrojów, bóle podbrzusza, spadki energii, ani problemy żołądkowo-jelitowe.
Dzień 7. Zaczyna wzrastać poziom estrogenów, co skutkuje poprawą stanu cery, skóry, włosów i paznokci. Wiele z nas ma wtedy ochotę na podbój świata.
Dzień 8-14. To czas, kiedy hormony dodają nam energii, motywacji do działania, powodują, że wzrasta libido i dobrze czujemy się we własnej skórze. Dobrze idzie nam w pracy, na siłowni oraz w relacjach.
Dzień 15 i 16. Hormony osiągają najwyższe wartości, wchodzisz w fazę owulacyjną. To dni największej płodności w związku z czym możesz odczuwać największe libido. Możesz odczuwać większą potrzebę empatii, czułości i bliskości. Często pojawia się też większy apetyty. Nie walcz z tym, ale postaw na wartościowe, odżywcze posiłki.
Dzień 17, 18 i 19. W tych dniach możesz odczuwać niewielkie osłabienie oraz wahania nastrojów. W jednej chwili czujesz radość i motywację, a za moment złość i rozżalenie. Zrozum, że w Twoim organizmie dzieją się bardzo ważne procesy i bądź dla siebie wyrozumiała.
Dzień 20 i 21. Możesz potrzebować zdecydowanie więcej snu i odpoczynku niż wcześniej. Niech sen stanie się Twoim priorytetem, jeśli tylko możesz, nie zarywaj nocy, aby dokończyć projekt w pracy, czy wykonać inne obowiązki, na które zabrakło czasu w ciągu dnia. To czas, kiedy zwiększa się podatność i infekcje i przeziębienia, dlatego dbaj o odporność.
Dzień 22 i 23. Mogą pojawić się wzdęcia, obrzmienie piersi, rozdrażnienie. To dobry czas na powolny spacer, czy wieczór z książką.
Dzień 24. Dla wielu kobiet ten dzień przebiega pod hasłem “faceci to zło”. Postaraj się unikać konfliktów, ważnych rozmów i podejmowania istotnych decyzji.
Dzień 25, 26, 27. Możesz zaobserwować pogorszenie stanu skóry i włosów w związku z produkcją androgenów.
Dzień 28 i 1. To ostatni dzień starego cyklu i początek nowego… i wszystko zaczyna się od początku 🙂
Podsumowanie
Cykl menstruacyjny to nieodzowny element życia każdej kobiety. Zamiast z nim walczyć, lepiej się z nim zaprzyjaźnić. Jeśli zrozumiesz, jak przebiegają poszczególne fazy cyklu, po co nam one są i czego możesz się po nich spodziewać, łatwiej Ci będzie traktować swój organizm z łagodnością i dostarczać mu tego czego potrzebuje. Cykl menstruacyjny naprawdę nie musi być udręką. Polub się z nim, a będzie Ci sprzyjał.