Czy można pić kawę w ciąży?

Domyślam się, że to pytanie może Ci zaprzątać głowę. W końcu z każdej strony można usłyszeć zupełnie inne opinie. Aby pomóc Ci w podjęciu świadomej i najlepszej dla siebie decyzji, przygotowałam artykuł na bazie aktualnych i rzetelnych badań naukowych oraz swojego ponad 6-letniego doświadczenia w pracy z kobietami w ciąży. Zapraszam do lektury!

Kawa w ciąży – dlaczego warto na nią uważać? 

Mimo że kawa jest napojem o bardzo prozdrowotnym działaniu, jej spożycie w ciąży budzi sporo obaw.  Wynika to głównie z obecności kofeiny oraz polifenoli.

• Kofeina przenika przez łożysko i wywiera wpływ na dziecko. Jej metabolizm w ciąży wygląda również zupełnie inaczej niż przed ciążą. U osób dorosłych metabolizowanie kofeiny to proces trwający ok. 4 godzin. W ciąży, zwłaszcza w II i III trymestrze wydłuża się on do 18 godzin! To nie wszystko, ponieważ maluch w Twoim brzuchu potrzebuje jeszcze więcej czasu, bo aż 150 godzin do tego, aby całkowicie zmetabolizować kofeinę. 
• Światowa Organizacja Zdrowia wydała rekomendacje dotyczące ograniczania kofeiny w diecie kobiet w ciąży do maksymalnie 300 mg. Zwróć uwagę, że chodzi tu o kofeinę ze wszystkich źródeł. A nie jest to wyłącznie kawa, ale również herbata czarna i zielona oraz kakao. Średnio można przyjąć, że 300 mg kofeiny to ok. 2 kaw i 2 herbat dziennie.
• Wspomniane rekomendacje zostały wydane wiele lat temu, a od tego czasu pojawiło się sporo badań, sugerujących negatywny wpływ kofeiny na przebieg ciąży i zdrowie dziecka w dawkach niższych niż 100 mg. W tym miejscu warto też podkreślić, że prowadzenie rzetelnych badań na kobietach w ciąży jest niemożliwe z oczywistych względów etycznych, dlatego najczęściej dysponujemy danymi obserwacyjnymi. Oczywiście nie jest to idealny model badania, ale zdecydowanie warto brać ich wyniki pod uwagę.
• Co pokazują badania naukowe? Kofeina w ciąży może zwiększać ryzyko poronienia już w dawkach wynoszących 100 mg. Potencjalne konsekwencje dużej ilości kofeiny w ciąży mogą obejmować też poród przedwczesny, a po porodzie niską masę urodzeniową, zwiększone ryzyko otyłości, zaburzeń snu, arytmii, refluksu oraz objawów nadpobudliwości. 
• Kofeina to nie jedyny problem. Kawa dostarcza też polifenoli, które są bardzo wartościowym elementem diety, ale mają też swoją “ciemną stronę”. Mianowicie, obniżają wchłanianie żelaza, czyli jednego z najważniejszych składników dla przyszłej mamy i dziecka. Ryzyko anemii w ciąży jest bardzo wysokie, a picie kawy dodatkowo je potęguje. Co ważne, dotyczy to zarówno normalnej kawy, jak i kawy bezkofeinowej!

Kawa w ciąży – rekomendacje

Oficjalne rekomendacje nie zostały dotychczas zaktualizowane, jednak nie oznacza to, że zalecane max 300 mg kofeiny w ciąży nie powinno zostać poddane wątpliwości. Wydanie rekomendacji wymaga czasu i może trwać wiele lat, a nauka idzie do przodu i dostarcza nam coraz to nowszych wniosków. 

Przykładem może być sytuacja z marca 2024, kiedy po wielu latach zaktualizowano wytyczne dotyczące suplementacji kwasu foliowego przed ciążą i w ciąży. Od wielu lat polecano syntetyczny kwas foliowy, który aktualnie wciąż jest składnikiem większości suplementów prenatalnych. W międzyczasie pojawił się ogrom badań potwierdzających jego negatywny wpływ i konieczność zastąpienia go formami aktywnymi, czyli folianami. Dopiero po latach zalecenia zostały zaktualizowane i wyraźnie mówią w końcu o tym, że syntetyczny kwas foliowy nie powinien być stosowany. 

Jakie jest moje zdanie? Moim celem w pracy z kobietami w ciąży jest przekazanie im jak najbardziej praktycznych i rzetelnych informacji, które umożliwią im podejmowanie samodzielnych decyzji. Dlatego zawsze informuję o zagrożeniach, jakie może nieść za sobą spożycie kofeiny w ciąży i przestrzegam przed piciem dużych ilości kawy oraz herbaty.

Oczywiście do wszystkiego trzeba podchodzić zdroworozsądkowo i jedna filiżanka kawy lub herbaty raz na kilka dni nie będzie największym błędem, jaki można popełnić w ciąży. Mimo to uważam, że jest to bardzo ważny i wyjątkowy czas, warto być świadomym korzyści i zagrożeń wynikających z różnych działań i podejmować decyzje samodzielnie, ale świadomie 🙂 

Kawa w ciąży – praktyczne wskazówki

Część merytoryczną mamy za sobą, przejdźmy teraz do praktyki. Poniżej znajdziesz zalecenia, które najczęściej proponuję swoim pacjentom i w zależności od swoich potrzeb i możliwości, wybierają to, co najbardziej do nich pasuje. Potraktuj to wyłącznie jako wskazówkę. Wszystkie kwestie tego rodzaju omawiam indywidualnie z pacjentkami podczas konsultacji, które trwają czasem nawet 1,5-2 godziny i mam dostęp do ich wyników badań, historii medycznej i dietetycznej. Tu nie ma rozwiązań, które sprawdzą się dla każdego bez wyjątku 🙂

• Ogranicz napoje kofeinowe do maksymalnie jednej filiżanki (200 ml) dziennie, a jeśli możesz to nawet raz na 2-3 dni. 
• Wybieraj kawę bezkofeinową, ale pamiętaj, że obniża wchłanianie składników mineralnych więc zachowaj minimum 2 godziny odstępu od posiłku lub suplementu. Mimo że kofeina nie jest tutaj zmartwieniem, w przypadku ryzyka anemii lub już występującej anemii, pij nie więcej niż 2 filiżanki kawy bezkofeinowej.
• W przypadku herbat ważny jest czas parzenia, im krótszy tym mniej kofeiny i polifenoli przejdzie do naparu. Herbata czarna będzie lepszym wyborem niż zielona, ale również ograniczaj ją do max 1 filiżanki dziennie.
• Bezwzględnie unikaj napojów energetycznych i suplementów z kofeiną.

Mam nadzieję, że powyższe informacje pomogą Ci podjąć świadome i dobre decyzje. Jeśli masz pytania lub wątpliwości dotyczące diety, suplementacji i dbania o siebie w ciąży, zapraszam na konsultacje, podczas których dopasujemy działania indywidualnie do Twoich potrzeb 🙂