Dieta na zespół jelita drażliwego (IBS) – zalecenia dietetyka klinicznego | Aleksandra Dziura
Dieta na zespół jelita drażliwego (IBS) – zalecenia dietetyka klinicznego Zespół jelita drażliwego (IBS) to coraz częstszy problem. Bóle brzucha, biegunki, zaparcia, wzdęcia, brak energii, obniżone samopoczucie to objawy wrażliwych jelit, które mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie. Czym tak naprawdę jest zespół jelita drażliwego, jak go rozpoznać i leczyć? Sprawdź, jaka jest najlepsza dieta na zespół jelita drażliwego i poznaj wskazówki dietetyczne i suplementacyjne, które od lat pomagają moim pacjentom. Zespół jelita drażliwego (IBS) – podstawowe informacje Zespół jelita drażliwego, w skrócie IBS (z ang. irritable bowel syndrome) to przewlekła choroba układu pokarmowego, zaliczana do tzw. zaburzeń czynnościowych jelit. W diagnostyce wykorzystuje się Kryteria Rzymskie IV. Według nich IBS charakteryzuje się: Niestety objawy ze strony układu pokarmowego są bardzo niespecyficzne więc niezbędna jest praca z dobrym specjalistą, który na podstawie objawów i wyników badań postawi odpowiednie rozpoznanie. Warto też wspomnieć, że IBS może współwystępować z innymi problemami zdrowotnymi m.in. SIBO, endometriozą, niedoczynnością tarczycy, PCOS, depresją, celiakią. Jelito drażliwe – objawy Mimo że istnieją jasno określone kryteria, opisujące, czym jest IBS i jakie warunki muszą być spełnione do postawienia diagnozy, obraz kliniczny nie zawsze jest jednoznaczny. Choroba może mieć nieco inny przebieg u każdego pacjenta. Najczęstsze objawy IBS to: IBS – przyczyny Niestety wciąż nie wiemy, jaka jest bezpośrednia przyczyna IBS. Najprawdopodobniej jest to problem bardzo złożony i wieloczynnikowy. U podstaw IBS mogą leżeć: Jeśli obserwujesz u siebie jakiekolwiek objawy, które nawracają od dłuższego czasu, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Dzięki odpowiedniej diagnozie możliwe będzie wdrożenie leczenia, które poprawi Twój komfort. Pamiętaj, że jelita nie bez powodu bywają nazywane centrum naszego zdrowia. To z nich pochodzi nasza odporność, to one odpowiadają za wchłanianie składników pokarmowych z diety. Są też nierozerwalnie połączone z układem nerwowych za pomocą tzw. osi mózgowo-jelitowej, dlatego mają wpływ na Twoje zdrowie psychiczne. Warto o nie dbać. Jak się leczy IBS? Proces leczenia IBS jest dość wymagający. Nie powinno Cię to jednak zniechęcać. Dysponujemy metodami, które mogą przynieść bardzo dużą poprawę i wprowadzić chorobę w stan remisji. Podstawowym celem leczenia jest zmniejszenie objawów i jednoczesne utrzymanie możliwie jak najbardziej różnorodnej diety. W leczeniu IBS ważne są: Pamiętaj, że IBS jest chorobą o dużym powiązaniu z układem nerwowym i stresem. Techniki relaksacyjne, minfullness i medytacje mogą wydawać Ci się błahe i niezwiązane ze stanem przewodu pokarmowego. Nic bardziej mylnego! Badania naukowe potwierdzają, że regularne medytacje, kursy mindfullnes, a nawet hipnozy przyczyniają się do łagodzenia objawów IBS. Sama widzę ogromną poprawę moich pacjentów po wprowadzeniu odpowiednich technik relaksacyjnych. Spróbuj – nic nie tracisz, a możesz naprawdę wiele zyskać. Dieta na zespół jelita drażliwego musi iść w parze z nauką zarządzania stresem i dbałością o dobrostan psychiczny. Zespół jelita drażliwego – dieta IBS wymaga odpowiedniej interwencji dietetycznej. Przede wszystkim dieta przy jelicie drażliwym powinna być dopasowana do dominujących objawów. Inne zalecenia otrzymują ode mnie pacjenci z IBS biegunkowy, a inne z IBS zaparciowymi. Co więcej niezbędna jest ścisła indywidualizacja i prowadzenie dzienniczka żywieniowego. Bez tego ani rusz! To podstawa do opracowania długoterminowej strategii dietetycznej. Niestety IBS ma tendencję do nawrotów, dlatego ważne jest ustalenie zaleceń możliwych do przestrzegania przez dłuższy czas, które faktycznie sprawdzają się w danym przypadku. Dieta low fodmap w leczeniu IBS W dietoterapii IBS rekomendowana jest dieta low fodmap. Jest to rodzaj diety eliminacyjnej, polegającej na wykluczeniu lub ograniczeniu produktów bogatych w fermentujące: Są to związki o wysokiej aktywności osmotycznej, przez co “ściągają” wodę do światła jelita i mogą powodować biegunki, uczucie przelewania, ból. Są też pożywką dla bakterii jelitowych, które produkują gazy. Ich nadmiar może powodować wzdęcia, zaparcia i dyskomfort jelitowy. Książkowo, protokół low fodmap składa się z 3 etapów: eliminacji, reintrodukcji i indywidualizacji, a całość terapii trwa ok. 2 miesięcy. Jest to protokół bardzo restrykcyjny, wymagający dużej wiedzy, świadomości i samoobserwacji. Zdecydowanie nie polecam prowadzenia go na własną rękę, ponieważ niesie za sobą duże ryzyko niedoborów pokarmowych, zaburzeń mikrobioty jelitowej i odporności. Dieta low fodmap jest wartościowym narzędziem, ale nie może być stosowana przewlekle. IBS – czego nie jeść? Biorąc pod uwagę zawartość fodmap w produktach, dieta na zespół jelita drażliwego powinna ograniczać, żywność będącą ich najbogatszymi źródłami. Są to przede wszystkim: Dodatkowo warto ograniczyć produkty tłuste, smażone, wędzone, grillowane i ciężkostrawne. Niekorzystne działanie mają też napoje gazowane, alkohol oraz duże ilości kawy i herbaty. Jeszcze raz powtórzę – eliminacje powinny mieć charakter czasowy i kluczowa jest indywidualizacja. Jeśli dany produkt (mimo wysokiej zawartości fodmap) nie powoduje u Ciebie dolegliwości, nie ma sensu eliminować go z diety 🙂 Dieta na jelito drażliwe – zalecenia W dietoterapii IBS bardzo ważne jest wprowadzenie tzw. zaleceń NICE: W swojej praktyce, pracę z pacjentami z IBS najczęściej rozpoczynam od wprowadzenia zaleceń NICE po ich dopasowaniu do dominujących objawów i ewentualnych chorób współwystępujących. Jest to zdecydowanie mniej restrykcyjne narzędzie niż protokół low fodmap i u wielu pacjentów przynosi efekty już po kilku dniach. Suplementacja w IBS Suplementy mogą być bardzo pomocne w dietoterapii IBS oraz utrzymaniu stanu remisji. Jak zawsze najważniejsza będzie indywidualizacja, nie każdy suplement zadziała tak samo u każdego. O suplementacji w IBS często myślę, że “więcej o niej wiemy, niż nie wiemy” 🙂 U moich pacjentów wprowadzam suplementację najczęściej już po wyraźnej poprawie samopoczucia i zdrowia w wyniku diety i zmian w stylu życia. Jakie suplementy warto rozważyć? Dieta na jelito drażliwe – podsumowanie Leczenie IBS powinno obejmować dietoterapię, zmiany w stylu życia oraz techniki relaksacyjne ukierunkowane na radzenie sobie ze stresem. Jedną ze strategii jest protokół diety low fodmap. Pomocne jest też wprowadzenie zaleceń NICE. Postępowanie w IBS jest jednak bardzo indywidualne, zależne od dominujących objawów i chorób współwystępujących.