Dieta DASH – zasady, efekty i wskazówki, jak ją wprowadzić w życie

Dieta DASH razem z dietą śródziemnomorską od lat królują w rankingach najzdrowszych diet świata. Choć rekomendowana jest przede wszystkim osobom z nadciśnieniem tętniczym, ma zastosowanie w leczeniu również wielu innych problemów zdrowotnych. Sprawdź, na czym polega dieta DASH oraz kiedy warto ją stosować.

Najważniejsze informacje:

Dieta DASH to skrót od Dietary Approaches to Stop Hypertension, czyli dietetyczna metoda zatrzymująca nadciśnienie.
Opiera się na spożywaniu warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów, chudego białka i umiarkowanej ilości zdrowych tłuszczów.
Według rankingu U.S. News w 2024 roku zajęła drugą pozycję wśród najzdrowszych diet świata.
Dieta nie wymaga eliminacji żadnej grupy produktów, ale zaleca umiarkowane spożycie niektórych związków.
Uważana za dietę odpowiednią dla osób z wysokim ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych.

Co to jest dieta DASH?

Dieta DASH to model żywienia opracowany z myślą o osobach z nadciśnieniem tętniczym. To poważny problem zdrowotny, który dotyka ponad 30% dorosłych na świecie. Niestety w ostatnich latach coraz częściej nadciśnienie rozpoznaje się u młodych pacjentów. Wysokie ciśnienie zwiększa ryzyko rozwoju innych chorób sercowo-naczyniowych, w tym zawału serca i udaru mózgu. Leczenie jest więc niezbędne i nie należy go bagatelizować. Podstawą terapii nadciśnienia tętniczego są modyfikacje stylu życia, w tym wprowadzenie zasad diety DASH.

Dieta DASH powstała w latach 90-tych. Wtedy przeprowadzono rzetelne badania na temat wpływu nawyków żywieniowych na ciśnienie krwi. Wyniki były spektakularne. Po dwóch tygodniach od rozpoczęcia diety DASH u badanych osób zauważonospadek ciśnienia krwi o 6-11 mm Hg. Co ważne, dieta DASH przynosi długoterminowe korzyści. Może poprawić zdrowie sercowo-naczyniowe, niezależnie od wieku, płci czy stanu zdrowia osób.

Dieta DASH – produkty zalecane

Dieta DASH skupia się na zdrowych produktach, które poprawiają zdrowie metaboliczne i obniżają ciśnienie krwi. Co należy uwzględnić w codziennym menu?

Warzywa i owoce: Są podstawą tej diety. Zawierają witaminy, flawonoidy oraz potas, co pomaga w regulacji ciśnienia krwi. Witaminy i antyoksydanty zmniejszają stan zapalny (który jest podstawowym mechanizmem rozwoju miażdżycy), a błonnik ogranicza wchłanianie cholesterolu, którego nadmiar zwiększa ryzyko innych chorób sercowo-naczyniowych.
Ryby: Szczególnie tłuste ryby morskie, ponieważ są bogate w kwasy omega-3.
Niskotłuszczowe produkty mleczne: Jogurty, kefiry, sery twarogowe dostarczają wapnia, który jest ważny dla zdrowia serca.
Produkty pełnoziarniste: Wspierają trawienie dzięki dużej ilości błonnika.
Rośliny strączkowe: Dostarczają białka roślinnego o pozytywnym wpływie na zdrowie metaboliczne i gospodarkę hormonalną. Odżywiają mikrobiotę jelitową.
Nasiona i niesolone orzechy: To źródło zdrowych tłuszczów, magnezu, cynku i witamin z grupy B, które są ważne dla zdrowia sercowo-naczyniowego.

Te produkty pomagają zachować zdrowie serca, poprawiają profil lipidowy i dłużej utrzymują uczucie sytości.

Dieta DASH – produkty niezalecane

Dieta DASH zaleca ograniczenie produktów, które mogą negatywnie wpływać na ciśnienie krwi i zdrowie serca. Czego warto unikać?

Czerwone mięso: Zwłaszcza przetworzone (np. kabanosy, kiełbasy, parówki) zawiera dużo soli i nasyconych kwasów tłuszczowych, które w nadmiarze zwiększają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Słonych przekąsek: Chipsy, paluszki i szybkie dania mają dużo soli oraz kwasów tłuszczowych trans.
Słodyczy: Powinieneś jeść je rzadko, aby ograniczyć cukry proste i kwasy tłuszczowe trans.
Słodkich napojów gazowanych: Dostarczają dużo kalorii i mogą prowadzić do nadwagi.
Wysokotłuszczowych produktów mlecznych: Ogranicz ser pleśniowy i pełnotłuste mleko.

Warto podkreślić, że dieta DASH nie jest dietą eliminacyjną, zakazującą spożycia konkretnych grup produktów. Warto jednak ograniczyć niektóre z nich. To sprzyja zdrowemu stylowi życia. W szczególności zwróć uwagę na sól. Zmniejszenie jej spożycia to naprawdę jedno z najważniejszych zaleceń ukierunkowanych na poprawę ciśnienia krwi i zdrowia sercowo naczyniowego. Jak to zrobić?

Podczas zakupów porównuj między sobą produkty pod kątem zawartości soli w 100 g i wybierz ten, który zawiera jej najmniej.
Ogranicz samodzielne dosalanie potraw. Zastąp sól świeżymi lub suszonymi ziołami.
Unikaj żywności wysokoprzetworzonej oraz słonych przekąsek.

Dieta DASH – dla kogo?

Dieta DASH została stworzona z myślą o pacjentach ze zdiagnozowanym nadciśnieniem tętniczym. Przestrzeganie jej zaleceń już w ciągu kilku tygodni jest w stanie znacząco poprawić wartości ciśnienia. Jednak działanie prozdrowotne diety DASH znacząco wykracza poza ten obszar. Kto powinien wdrożyć jej zasady u siebie?

Pacjenci z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym – dieta DASH może opóźnić potrzebę wdrożenia terapii farmakologicznej lub poprawić jej działanie.
Osoby z grupy ryzyka chorób sercowo-naczyniowych np. pacjenci z nadwagą, otyłością, cukrzycą typu 2, insulinoopornością, wysokim ciśnieniem krwi, zaburzeniami lipidowymi.
Pacjentki z zespołem policystycznych jajników (PCOS).
Pacjentki z endometriozą.
Osoby, którym zależy na zdrowej redukcji tkanki tłuszczowej i poprawie zdrowia metabolicznego.

Zalecenia diety DASH są naprawdę łatwe do stosowania i wspierają holistyczne podejście do zdrowia.

Korzyści zdrowotne wynikające z diety DASH

Dieta DASH ma wiele korzyści zdrowotnych. Przede wszystkim pomaga obniżyć ciśnienie krwi. To z kolei zmniejsza ryzyko zawału serca, udaru mózgu, miażdżycy, niewydolności serca, a nawet śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych, które niestety statystycznie wciąż zabijają najwięcej Polaków. Dieta działa również na poprawę profilu lipidowego. Dodatkowo dieta DASH zmniejsza ryzyko:

Chorób sercowo-naczyniowych,
Cukrzycy typu II,
Dny moczanowej,
Zgonu u osób po 50 roku życia,
Nowotworów (m. in. wątroby, piersi, macicy, płuc i jelita grubego),
Chorób o podłożu zapalnym.

Podsumowanie

Dieta DASH to prosty sposób na poprawę zdrowia i jakości życia. Daje efekty takie jak obniżenie ciśnienia krwi, lepszy profil lipidowy i ochrona przed przewlekłymi chorobami. Jej zasady można z łatwością wprowadzić w codzienne życie. Stosowanie diety DASH to dobra inwestycja w Twoje zdrowie na długie lata.

Najczęściej zadawane pytania

Czy dieta DASH jest bezpieczna dla każdego?

Dieta DASH jest uznawana za bezpieczną dla dorosłych i na ogół nie ma przeciwwskazań do jej stosowania. Wyjątkiem są poważne choroby gastrologiczne np. zaostrzenie WZJG lub choroby Crohna. Dieta DASH nie jest jednak rekomendowana dzieciom.

Jak szybko można zauważyć efekty stosowania diety DASH?

Efekty diety DASH można zauważyć już po dwóch tygodniach. Badania pokazały, że ciśnienie krwi może spaść o 6-11 mm Hg w krótkim czasie. Im dłużej przestrzegasz zasad diety, tym większe korzyści zdrowotne osiągniesz.

Czy dieta DASH wymaga specjalnych suplementów?

Dieta DASH z założenie nie wymaga stosowania suplementów diety. Suplementacja powinna być dobrana indywidualnie do wyników badań i stanu zdrowia.